Rodzaje sprzęgieł do wałków WOM – jak się w tym połapać?

Sprzęgło przekazuje moment obrotowy z wału napędowego do wału napędzanego, innymi słowy, przekazuje napęd z ciągnika do innej, poruszanej przez niego maszyny.  

Sprzęgło, jako element wałka, mocowane jest za pomocą krzyżaka w miejscu widłaka zewnętrznego.

Ponadto, sprzęgło może występować w postaci adaptera, który umożliwia wykorzystanie standardowych wałków bez konieczności demontażu widłaków. Wystarczy dobrać odpowiedni adapter i zamontować na maszynie.

Sprawdź, czym różnią się sprzęgła jednokierunkowe od przeciążeniowych i ciernych!

Sprzęgła do wałków WOM – rodzaje

Możemy wyróżnić wiele rodzajów sprzęgieł, które są stosowane w wałach przegubowo-teleskopowych podstawowych oraz szerokokątnych.

• Sprzęgła jednokierunkowe

  przenoszą moment obrotowy w jednym kierunku. Kiedy dochodzi do zmiany kierunku, lub zatrzymania pracy wałka napędowego WOM sprzęgło pozwala maszynie swobodnie obracać się siłą bezwładności do chwili samoistnego zatrzymania obrotów, nie uszkadzając elementów roboczych napędu. Sprzęgła jednokierunkowe montuje się do wałów, które napędzają maszyny o dużym momencie bezwładności, takich jak np. kosiarki dyskowe czy bijakowe. Można je znaleźć w wariancie prawym do maszyn napędzanych tylnym wałkiem WOM, lub lewym do maszyn napędzanych przednim wałkiem WOM.

• Sprzęgła cierne

  są w stanie przenosić moment obrotowy bez rozłączania napędu, kiedy przeciążenie uzyska ustaloną wielkość. Wykorzystuje się je jako sprzęgło rozruchowe lub przeciążeniowe. Prawidłowo dobrane sprzęgło zabezpiecza maszynę i ciągnik przed uszkodzeniami  mechanicznymi elementów napędowych – tarcze cierne ślizgają się po przekroczeniu ustalonej wartości maksymalnej sprzęgła. Wykorzystywane jest najczęściej do maszyn narażonych na gwałtowne zmiany obciążenia, jak brony wirnikowe, kosiarki bijakowe, kosiarki dyskowe, glebogryzarki, prasy, rębaki czy rozrzutniki. W sprzęgłach ciernych elementy robocze takie jak tarcze cierne, sprężyny i śruby są wymienne co pozwala na dłuższą i bardziej efektywną eksploatację.

• Sprzęgła cierne jednokierunkowe

  są połączeniem sprzęgła ciernego i jednokierunkowego. Przenoszą moment obrotowy bez konieczności rozłączania napędu, gdy przeciążenie uzyska wielkość ustawienia sprzęgła, a przy tym umożliwiają przenoszenie momentu obrotowego w jedną stronę. Wykorzystywane są do maszyn narażonych na gwałtowne zmiany obciążenia a jednocześnie o dużym momencie bezwładności, w tym brony wirnikowe, kosiarki bijakowe, kosiarki dyskowe, glebogryzarki, prasy oraz rozrzutniki.

• Sprzęgła cierne jednokierunkowe ze sprężyną talerzową

  potrafią przenosić moment obrotowy bez konieczności rozłączania napędu i to nawet wtedy, gdy przeciążenie uzyska wielkość ustawienia sprzęgła; pozwala ono również na przenoszenie momentu obrotowego wyłącznie w jedną stronę; wykorzystywane mogą być w urządzeniach o dużym momencie bezwładności. Takie sprzęgło można znaleźć w wariancie lewym lub prawym.

• Sprzęgła z kołkiem ścinanym

  chronią elementy, które przenoszą napęd z ciągnika do maszyny, w razie przeciążenia przerywają przeniesienie momentu obrotowego maszyny. Odłączają urządzenie od ciągnika, gdy osiągnięta zostanie wartość momentu ścinającego kołek (w formie śruby). Sprzęgło nadaje się do ponownego wykorzystania po wymianie śruby, przy czym musi ona mieć parametry wytrzymałościowe takie jak w przypadku śruby zastosowanej fabrycznie. Wówczas sprzęgło będzie znów normalnie pracowało.

• Sprzęgła przeciążeniowe zapadkowe

  zabezpieczają napęd, automatycznie rozłączając go po osiągnięciu wartości nastawnej obrotów. Jeśli zaistnieje przeciążenie, sprężyny uginają się, należy odłączyć napęd, aby sprzęgło nie uległo zniszczeniu. Następnie szukamy przyczyny, w wyniku której doszło do przeciążenia. Dodajmy, że do uszkodzenia sprzęgła może dojść zaledwie po 20 sekundach pracy przy przeciążeniu.

• Sprzęgła przeciążeniowe automatyczne

  dzięki nim można przerwać napęd, jeśli wartość przenoszonego momentu obrotowego uzyska nastawioną wielkość. Nie trzeba w tym przypadku wyłączać napędu, natychmiast po powstaniu przeciążenia.  Wyłączenie napędu za pomocą sprzęgła automatycznego nie powoduje zużywania elementów sprzęgła tak jak w przypadku innych rodzajów sprzęgieł przeciążeniowych (na kołek, ciernych lub zapadkowych). Po usunięciu oporu w napędzie sprzęgło samoistnie przywraca przekazywanie napędu.

To, jakie sprzęgło wybrać, zależy od tego, jaki efekt i jaką ochronę elementów roboczych maszyny chcemy zastosować.

Można wyróżnić tutaj dwa sposoby:

• cierny – w tym przypadku stosuje się sprężyny oraz tarcze cierne,
• mechaniczny – dotyczy on zrywania śruby zabezpieczającej, konieczna tu jest zawsze wymiana śruby na nową zanim powróci się do pracy.

Zawsze warto zapoznać się z instrukcją maszyny do jakiej chcemy dane elementy robocze zastosować.